Bir Karakulak Kaç TL? — Bu Soruyu Sormak Bile Problemli

Kusura bakmayın ama bu yazı “fiyat listesi” isteyenlere göre değil. Çünkü “Bir karakulak kaç TL?” sorusu, doğrudan yanlış bir kapıyı zorluyor: Yaban hayatına etiketsiz bir etiket yapıştırmayı. Karakulak, etiketlenip sepete atılacak bir “ürün” değil; Anadolu’nun, Asya’nın ve Afrika’nın vahşi mirası. Sorunun kendisi bile doğayı piyasa mantığına indirgeme alışkanlığımızı ele veriyor. İşte bu yüzden bu yazı bir fiyat vermeyecek; bunun neden tehlikeli, yasadışı ve etik dışı olduğunu masaya koyacak.

Hukuken Başlangıç Çizgisi: “Satış” Yok, “Koruma” Var

Türkiye’de yaban hayvanlarının avı, bulundurulması, üretimi ve ticareti; 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle sıkı biçimde düzenlenir. CITES (Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme) kapsamında ise karakulağın Asya popülasyonları Ek I (en sıkı koruma), Afrika popülasyonları Ek II’dedir. Yani “fiyat” sormak, çoğu senaryoda hukuken anlamsızdır; çünkü konu, izinli koruma ve istisnai bilimsel süreçlerdir, ticari alışveriş değil. Türkiye’de koruma ve uygulama makamı da Doğa Koruma ve Milli Parklar’dır.

“Egzotik Evcil” Romantizmi: Instagram Filtreleriyle Gelen Yanılgı

Karakulak kedi değildir; yaban kedisidir. Sosyal medyada “evcil gibi davranıyor” illüzyonuna aldanmayın. Bu tür; geniş yaşam alanı, yüksek av içgüdüsü, karmaşık çevresel zenginleştirme ve uzman veterinerlik ister. Kapalı mekânda “oyuncaklaştırılan” bir karakulak yalnızca stres, saldırganlık ve sağlık sorunları üretir. Bu, hayvana iyilik değil, kalıcı zarardır. TÜBİTAK Bilim Genç ve akademik çalışmalar, türün habitat tercihleri ve davranışsal ihtiyaçlarının doğaya göbekten bağlı olduğunu vurgular.

Ekosistemdeki Rol: Bir Avcıyı Evin Oturma Odasına Sığdıramazsınız

Karakulak, küçük memeliler ve kuşlar üzerinde denge kuran etkili bir yırtıcıdır. Bu rol, istilacı kemirgen patlamalarını frenler, bitki örtüsünü ve tarımsal dengeyi dolaylı olarak korur. Onu doğadan koparmak yalnızca bireysel refahını çökertmez; yerel ekolojiyi de bozar. Anadolu’da kayalık alanlar, bozkırlar ve çalılıklar tür için kritik yaşam alanlarıdır; bu bağlam, evin arka bahçesi ya da bir salon akvaryumu gibi “kolayca ikame edilecek” bir şey değildir.

Fiyat Değil, Fatura: Kaçakçılığın Dökümü

“Bir karakulak kaç TL?” diye sorulduğunda aslında görünmeyen faturayı atlıyoruz: Biyokaçakçılık zinciri, anne-bebek ayrılığı, ölümcül stres, yasadışı ağların finansmanı ve doğada geri dönüşsüz boşluklar. CITES rejimi açık: Ek I türlerin ticari dolaşımı fiilen yasaktır; bilimsel istisnalar ağır izinlere tabidir. Ulusal düzeyde de 4915 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikler, yasa dışı av ve ticarete karşı ağır yaptırımlar ve el koyma hükümleri öngörür. Yani “fiyat” arayışınızın hukuki karşılığı, çoğu durumda bir suçun piyasa verisini talep etmektir.

“Ama Ben Çok Seviyorum” Diyenlere: Sevgi, Satın Almak Değil; Korumaktır

Sevgi, tüketmekle ölçülmez. Gerçek sevgi; koruma projelerine bağış, gönüllülük, bilim insanlarının saha çalışmalarını görünür kılma, yasa dışı ticareti ihbar gibi etkili eylemlerle gösterilir. Türkiye’nin yaban hayatı idaresi ve CITES uygulamaları; izin, belge ve denetim süreçleriyle yürür. “Satın alma” refleksi değil, bilgi alma ve destek olma refleksi gerekli.

Gerçeklik Kontrolü: “Fiyat” Arayan İçin Kırmızı Kart

Bu yazının iddiası net: “Bir karakulak kaç TL?” diye sormak; hem hukuka hem etik duygumuza ters. Tür; Asya’da CITES Ek I korumasında, Türkiye’de koruma mevzuatının güvencesinde. “Sahiplenmek” yerine, yaşamasına izin vermek asıl mesele. Eğer gerçekten bilgilenmek istiyorsanız; türün ekolojisini, Türkiye’deki yayılışını, tehditlerini ve koruma çabalarını konuşalım. “Fiyat”tan vazgeçelim; “değer”e bakalım.

Tartışmayı Başlatan Provokatif Sorular

• Bir türün “fiyatı” olur mu, yoksa “değeri” mi olur?
• Evimizde “egzotik” bir canlı istemek; doğası gereği şiddetsiz görünen bir şiddet biçimi olabilir mi?
• Ekosistemin avcılarını sosyal medya vitrinine taşımak, doğayı “aksesuarlaştırmak” değil mi?
• Gerçek sevgi; satın almak mı, yoksa yaşam alanını savunmak mı?

Önerilen Doğru Sorular (SEO da Kazansın, Vicdan da)

“Bir karakulak kaç TL?” demek yerine şu soruları sorun: “Karakulak Türkiye’de nerede yaşar?”, “Karakulağın korunması için ne yapabilirim?”, “CITES nedir, neyi amaçlar?”, “Yaban hayvanı kaçakçılığına şahit olursam kimi aramalıyım?” Bu sorular; hem arama motorlarında doğru bilgiye götürür hem de doğayla ilişkimizi onarır.

Son Söz: Fiyat Listesi Değil, Vicdan Listesi

Karakulak; kulak püsküllerinden fazlası. O, dengede bir ekosistemin sessiz mimarı. Onu “etiketleyen” değil, yaşatan tarafta duralım. Şimdi söz sizde: Bu soruyu soran birine ne söylersiniz? Yorumlara yazın; sertleşmekten korkmayın, çünkü bazen değişim tartışmayla başlar. 👇